Wacław Neska
Pojawienie się harmonii i akordeonów postawiło w trudnej sytuacji skrzypków, dotychczasowych niekwestionowanych liderów kapel. Nie tylko zeszli na drugi plan, ale musieli dostosować strój skrzypiec i melodie do harmonii. Wielu skrzypków nie mogło się z tym pogodzić, nie podobała im się nowa muzyka (były to lata 1930.). Do takich skrzypków należał Wacław Neska, który w czasie II wojny przestał grać, sprzedał „statki”, tj. bęben, skrzypce i basy. Przywieźliśmy mu takie same instrumenty po ponad czterdziestu latach. Neska zaczął z powrotem ćwiczyć. Do nagrań doszło w domu harmonisty Mariana Lipca w Wygnanowie w 1987 roku, basowali i bębnili bracia Nowakowie. Mimo upływu czasu i wieloletniego braku kontaktu z instrumentem, muzyka tej kapeli miała piękną starodawną nutę i moc. Smutno mi się zrobiło, kiedy wyświetlaliśmy we wsi film z kapelą Neski, a zgromadzeni sąsiedzi zaczęli się wyśmiewać z jego gry i zawstydzony Neska wyszedł z pokoju.
fragment książki Ostatni wiejscy muzykanci
Fotografie Archiwum Muzyki Wiejskiej
fragmenty utworów na stronie Archiwum Muzyki Wiejskiej
Biogram
Wacław Neska 1910-1992 / Radomskie
Skrzypek kajocki, pochodził z Mokrzca koło Rdzuchowa, mieszkał w Wygnanowie. Jak to zwykle bywało, zaczął grać na skrzypcach jako nastolatek. W tych czasach (około 1924 roku) grano w kajockich stronach w składzie: skrzypce, basy i bębenek. Neska chodził na naukę gry do muzykantów Kędzierskich ze Rdzuchowa. Jego idolem był Józef Kędzierski. Nigdy nie osiągnął statusu wybitnego skrzypka, ot czasem grał na biedniejszych weselach i muzykach. Gdy w drugiej połowie lat 1930. nastały harmonie, tradycyjna gra Wacława Neski nie nadawała się do nich. Całkowicie zaprzestał gry. A jego wieś w ogóle zapomniała, że Neska to skrzypek. Trafiłem na jego trop w 1983 roku. Zacząłem namawiać do gry, tym bardziej, że we wsi był basista Piotr Nowak. Zostawiłem Nesce skrzypce. Neska prawie po półwiecznej przerwie wrócił do gry. Zaowocowało to fantastycznymi nagraniami w 1984 roku. Wacław Neska był niejako “hibernatusem”, który w niezmienionej formie grał muzykę z początku XX wieku.
Publikacje:
2001 – Ostatni wiejscy muzykanci Andrzeja Bieńkowskiego, wyd. Prószyński i S-ka (2012 – drugie wydanie, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona)
Dyskografia:
2008 – Kajocy. Wokół Kędzierskich, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona
