Śpiewaczki z Bandyś

Pieśni kurpiowskie są ewenementem wśród polskich pieśni ludowych, podobnie jak cała historia regionu Kurpiów związane są z leśnym położeniem geograficznym. Fascynowały badaczy (m.in. ks. Skierkowski, Jan Stęszewski), kompozytorów (m.in. Karol Szymanowski, Henryk Mikołaj Górecki) z powodu oryginalności, archaiczności (skale, metrorytmika, melizmatyczny śpiew). Pamiętam, z jaką uwagą  jurorzy festiwalu w Kazimierzu wsłuchiwali się w  śpiew zespołu „Bandysie”, kiedy cztery kobiety ubrane w tradycyjne stroje kurpiowskie wkraczały na estradę. Przenosiły w inny czas, wymiar, miejsce , zwłaszcza tekstami i melodyką pieśni leśnych mocno i swobodnie ozdabianą. Dlatego „Bandysie” to wielokrotne laureatki kazimierskich festiwali. Ciekawe były też  pieśni taneczne z „przytrampywaniem” (wytupywanie rytmu przez śpiewaczki), wnoszące ruch, życie. To relikt, pozostałość po dawnych tańcach korowodowych, które można spotkać tylko na Kurpiach Zielonych. Pieśni w wykonaniu kobiet z Bandyś brzmiały archaicznie, ale i świeżo, zawsze wykonywane w kurpiowskiej gwarze. Bo tak rozmawiają na co dzień. I czuło się, że śpiewają razem nie tylko na festiwalach czy od święta, ale i na co dzień, przy narodzinach, weselu czy przy zmarłym. Że te pieśni są częścią ich życia tak,  jak oddychanie. Mówi Marianna Bączek: „Nawet jesce teraz jak te starsze my się zbierzem, to jesce prosą nas zeby zaspsiewać” (Polskie Radio, festiwal „Nowa Tradycja” 2011).

Śpiewaczkami weselnymi były od czasów młodości, w ten sposób najłatwiej nauczyć się pieśni. I były „czepsiarkami” czyli prowadziły oczepiny panny młodej. W ostatnich latach Bandysianki prowadziły warsztaty śpiewu, wprowadzając młode mieszkanki wsi w świat kurpiowskiej tradycyjnej pieśni.