Waleria Żarnoch
Walerię Żarnochową (na górnej fotografii trzecia od lewej – red.) miałam okazję spotkać kilkakrotnie, ale najlepiej pamiętam pierwsze spotkanie. W Dąbrowach, w jej drewnianym kurpiowskim domu, ze „śparogami” na dachu, z lelujami w oknach. Była jesień roku 1975, pojechaliśmy tam we dwójkę – mój radiowy kolega Marian Domański i ja. Wiedzieliśmy od Jana Stęszewskiego jak niezwykła jest to osoba, jaki wspaniały i wielki ma repertuar kurpiowskich pieśni. Mieliśmy nadzieję w kameralnej domowej atmosferze dokonać nagrań. Na dworze było szaro, deszczowo, listopadowo, a w domu nieduża, szczupła o wyrazistych rysach starsza kobieta, z upiętym warkoczykiem, kołysząca wnuka w kołysce. Męża Bolesława nie było w domu, zapewne specjalnie, by nie krępować żony podczas nagrania poszedł w pole. A my zaczęliśmy nagranie od pieśni, które wydawały się w tej sytuacji najwłaściwsze – od kołysanek. „Lulaj, lulaj małe dziecię” śpiewała pani Waleria swemu wnukowi, a we mnie to nagranie wciąż budzi wzruszenie – to naturalność, emocja, prawda miejsca i czasu. Potem przez wiele godzin ożywał świat puszczańskich pieśni leśnych (Ej jegody jegodziny, Zarżyj że koniu i inne…), pieśni weselnych o wyjątkowych tekstach wprost z XIX wieku (bo matka i babka były też śpiewaczkami weselnymi). W końcu zrobiło się ciemno i trzeba było wracać. Taki okruch pamięci, choć minęło wiele lat…
Biogram
Waleria Żarnoch 1908-1988
Waleria Żarnoch z domu Markwas, urodzona w Dąbrowach k/Myszyńca, gdzie spędziła całe życie. Poetka, wycinankarka, „czepsiarka”, śpiewaczka weselna, gawędziarka. Znakomita wykonawczyni wszelkich gatunków pieśni regionu Kurpiów, znawczyni obrzędów swego regionu.
Laureatka Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” w 1978 roku i Baszty na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu w 1986 roku
Archiwa:
ISPAN
Polskie Radio
dwie pieśni w Archiwum Muzyki Wiejskiej fundacji Muzyka Odnaleziona (film VHS z 1985 roku)
Więcej:
NagrodaKolberga.pl
Dyskografia:
1997– Kurpie. Puszcza Zielona z serii Polskie Radio RCKL, Muzyka źródeł vol. 6, wybór i oprac. Anna Borucka-Szotkowska i Anna Szewczuk-Czech
2009 – Hen, gdzie piaski i moczary, gdzie zielone zawsze bory. Pieśni Puszczy Kurpiowskiej, Instytut Sztuki PAN, autorzy Jacek Jackowski, Marta Deptuła
2022 – Waleria Żarnoch z serii Polskie Radio RCKL, Muzyka źródeł vol. 34, nagrania z lat 1974-1978
Artykuły powiązane: